|
SAÎD BİN
ÂMİR
Hz. Ömer'e
benzeyen vâli
Saîd bin Âmir hazretleri,
Yermük savaşından sonra Abbâs bin Ganem'den boşalan Humus vâliliğine ta'yîn
edildi. Vâli olmayı pek istemiyordu, ancak Hz. Ömer'in emrine itâ'at ederek Humus'a
geldi. Vâliliği zamanında çok dikkatli ve âdil hareket eden Hz. Saîd, son derece
fakir bir hayat yaşadı.
Rüşvet alan Cehennemdedir
Herkes bu hayatına şaşırıp, hayret ediyordu. Hz. Ömer, Şam'a teşrif
ettiği zaman oradan Humus'a geçti. Humus'ta fakirlerin bir listesinin çıkarılmasını
isteyen Hz. Ömer, fakirlerin içerisinde Saîd bin Âmir hazretlerinin ismini görünce
çok şaşırdı. Listeyi hazırlayanlara sordu:
- Saîd bin Âmir'i niçin listeye yazdınız?
- Vâlimiz fakirdir, devamlı "Rüşvet alan da veren de Cehennemdedir"
hadîs-i şerîfini okur ve en küçük bir hediyeyi dahî kabûl etmez.
Hz. Ömer, Saîd bin Âmir'e bin dirhem tahsis etti. Hz. Saîd, bin dirhem ile hanımına
geldi ve dedi ki:
- Hz. Ömer bize şu gördüğün bin dirhemi göndermiş.
- Ondan bir miktar parayla yiyecek ve katık alıp, kalanını saklayalım, ileride
lâzım olur.
Saîd hazretleri hanımına şöyle dedi:
- Ben bundan çok daha iyisini sana söyleyeyim mi? Biz bu malı çok iyi bir şekilde
kullanacak, işletecek bir kimseye ortaklığa verelim. Onun kâr ve gelirinden de yeriz.
Hanımı, razı oldu:
- Peki, öyle olsun.
Saîd bin Âmir hazretleri bu parayla yiyecekler, iki deve, iki köle satın aldı.
Köleleri azâd ederek hürriyetine kavuşturdu. Aldıklarını Humus'taki fakirlere ve
ihtiyaç sahiplerine dağıttı. Kendine çok az birşey dışında birşey kalmadı. Bir
müddet sonra hanımı kendisine dedi ki:
- Malı ortaklığa verdiğin kimseden paranın kârını al ve onunla şunları şunları
satın al.
Saîd hazretleri sustu. Ertesi gün evine döndüğü zaman istedikleri şey olmayınca
hanımı aynı istekleri yine tekrarladı. Saîd hazretleri yine sustu. Birgün sonra
hanımı hâlleri ve sözleri ile Hz. Saîd'i çok üzdü. Saîd hazretleri ertesi gün
eve hiç gelmedi. Akrabalarından birisi hanımına gelerek dedi ki:
- Sana ne oluyor ki kocana eziyet ediyorsun. O malının tamamını fakirlere dağıttı.
Hayırları terkedemem
Kadın üzüldü ve ağladı. Sonra Saîd hazretleri geldi ve şöyle
buyurdu:
- Allahü teâlânın râzı olduğu birşey, dünya ve dünyanın içindeki her
şeyden daha kıymetlidir. Eğer Allahü teâlânın râzı olduğu iyilik, hayırlardan
birisi gökyüzüne lâmba gibi asılsaydı, onun nûru, yeryüzünü aydınlatır ve onun
parlaklığı yanında güneş sönük kalırdı.
İşte seni bu iyilikler için terkeder, senden ayrılırım. Fakat senin için bu
hayırları ve iyilikleri terkedemem. Her hal üzere hayır ve hasenat yaparım...
Fakirlik ve sıkıntı içinde olduğu hâlde, parayı kendisi için harcamadığını
soranlara şöyle buyurdu:
- Resûl aleyhisselâmdan işittim buyurdular ki:
Ümmetimin fakirleri zenginlerinden beşyüz sene önce Cennete girerler.
Zenginlerden biri kendini onların arasına atar ve Cennete girmek ister. Melek onun elini
tutar, fakirler arasından çıkarır ve, "bekle, henüz senin Cennete girme zamanın
gelmedi" der. Beşyüz sene onu kıyâmetin kızgın sıcağında hesap yerinde
tutarlar. Malının hesâbını verir, sonra Cennete girer.
Hz. Ömer zamanında, Humus vâlisi olan, Saîd bin Âmir, Müslüman, gayrı müslim
herkes tarafından çok sevilirdi.
Hz. Ömer, Saîd bin Âmir hazretlerinin, herkes tarafından çok sevilen bir kimse
olduğunu öğrenince Humuslulardan bir cemâ'ata sordu:
- Peki vâlinin hiç kusuru yok mudur?
Onlar da ba'zı kusurları olduğunu söyleyip dört tanesini zikrettiler. Bunun üzerine
Hz. Ömer, Saîd hazretlerini hemen Medîne-i Münevvereye çağırdı ve aralarında şu
konuşma geçti:
Aslı nedir?
- Yâ Saîd, senin ba'zı kusurların varmış. Bunların aslı nedir?
- Bunlar neymiş, ya Ömer?
- Vazîfene sabah namazından hemen sonra değil, kuşluk vakti geliyormuşsun. Geceleri
insanlar içerisine hiç çıkmaz, görünmezmişsin. Haftada bir gün evine çekilir hiç
kimseyi kabûl etmezmişsin. Eshâb-ı kirâmdan, Hubeyb hazretlerinin şehîd edildiği
söylenince bayılıyor, kendinden geçiyormuşsun.
Bunun üzerine Hz. Saîd, şu cevâbı verdi:
- Yâ Emir-el mü'minin! Anlatılanlar doğru. Şimdi bunları sana izâh edeyim:
1- Vazîfeme ancak kuşluk vakti, gelebiliyorum. Çünkü hanımım
hastadır. Evde bütün hizmetleri kendim yapıyorum. Hamur yoğurur, ondan ekmek yapar,
pişirir, abdest alır öyle çıkarım. Geç kalışım bundandır.
2- Geceleri insanların içerisinde görünmeyişimin sebebi;
gündüzleri halkın hizmetleriyle meşgul olurum. Geceleri de Allahü teâlâya hizmet ve
kulluk için ayırdım. Böylece gündüzleri yaptığım işlerin, verdiğim hükümlerin
muhâsebesini yapar, yanlış kararlarım varsa düzeltirim.
3- Haftada bir gün evime çekilip hiç kimse ile görüşmememin sebebi,
başka giyecek elbisem olmadığından, yıkadığım elbiselerim kuruyuncaya kadar
kimseyi kabûl edemiyorum.
4- Hubeyb hazretlerinin şehâdetini hatırlayınca bayılmamın sebebi
anlatılacak şey değildir. Çünkü Mekke müşrikleri Hubeyb hazretlerini asarlarken
yanlarında idim. Belki mâni olabilirdim, fakat o zaman henüz îmân etmemiştim.
Seyirci kaldım. Onun gösterdiği cesâret ve celâdeti hatırladıkça, ne kadar
kuvvetli bir îmâna sahip olduğunu daha iyi anlıyorum. Niçin mâni olmadım diye
üzüntümden bayılıyorum.
Bunun üzerine Hz. Ömer:
- Yâ Saîd, Allahü teâlânın korkusu seni ne kadar yüceltmiş, millete faydalı hâle
getirmiş, dedi ve gözyaşı döküp ağladı.
Vâlilikten affet
Sonra, Saîd bin Âmir Hz. Ömer'den ricâ etti:
- Yâ Ömer, bundan sonra beni vâlilikten affet.
Hz. Ömer bunu kabûl etmeyip yine vâli olarak bırakmıştır.
Hz. Saîd bin Âmir, İslâmın koruması ve emniyeti altında bulunan gayrı müslimlere
karşı yumuşak davranır ve çok ilgi gösterirdi.
Şam'daki zimmîler onun bu yüksek tavrından çok memnun idiler. Bir defa Hz. Ömer,
onun zimmîler tarafından çok sevildiğini haber aldı ve oradakilere sordu:
- Neden ahâli bu kadar ona muhabbet gösteriyorlar?
- O, halkın dert ortağıdır da ondan.
Hz.Ömer bu duruma sevindi ve memnuniyetini belli etti.
Saîd bin Âmir, muhâcir olan Eshâb-ı kirâmdan olup, Hayber'in fethinden önce
Müslüman oldu. 641yılında Rakka'da vefât etti |